Trong những ngày vừa qua, các thế hệ thầy và trò Trường Đại học Quy Nhơn vô cùng thương tiếc, thành kính vĩnh biệt NGND. PGS. Lê Hoài Nam, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Quy Nhơn đã qua đời vào lúc 5 giờ 55 phút, sáng 05/01/2019 tại nhà riêng ở xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè, TP.HCM, hưởng thọ 89 tuổi.
NGND. PGS. Lê Hoài Nam sinh năm 1930, quê ở xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, nguyên Đại biểu Quốc hội khóa 7, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐHSP Vinh (nay là Trường ĐH Vinh), nguyên Hiệu trưởng Trường ĐHSP Quy Nhơn (nay là Trường ĐH Quy Nhơn).
Chân dung NGND. PGS. Lê Hoài Nam
NGND. PGS. Lê Hoài Nam giữ chức vụ Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Quy Nhơn (nay là Trường ĐH Quy Nhơn) từ năm 1982 - 1990. Trong suốt quãng thời gian công tác tại trường, tuy còn nhiều khó khăn nhưng với sự hiểu biết sâu rộng về giáo dục, về yêu cầu phát triển của một trường sư phạm trong chế độ mới, NGND. PGS. Lê Hoài Nam đã trở thành một “thuyền trưởng” tài ba với trách nhiệm của một nhà trí thức cách mạng. Trong miền ký ức sâu thẳm của bao thế hệ học trò và đồng nghiệp của Trường ĐH Quy Nhơn, thầy Lê Hoài Nam là một người chính trực, độ lượng, giàu lòng vị tha, làm việc tận tụy hết mình, không màng danh lợi cá nhân, luôn mẫu mực về đạo đức và nhân cách, vững vàng và sắc sảo về chuyên môn, bản lĩnh và nhạy cảm trong lãnh đạo…
NGND. PGS. Lê Hoài Nam được Bộ Giáo dục lúc bấy giờ điều động về làm Hiệu trưởng Trường ĐH Quy Nhơn vào đầu năm 1982. Có lần Thầy tâm sự: “Cuối năm 1981, khi đang làm Hiệu trưởng Trường ĐHSP Vinh, tôi được bà Nguyễn Thị Bình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục lúc ấy, mời đến gặp và thông báo việc tôi được Bộ điều động vào làm Hiệu trưởng Trường ĐHSP Quy Nhơn, với lời động viên: “Anh về góp phần xây dựng quê hương!” (Chả là lúc ấy tỉnh Quảng Ngãi, nguyên quán của tôi, được sáp nhập vào tỉnh Bình Định để lập thành tỉnh Nghĩa Bình, lấy thành phố Quy Nhơn làm tỉnh lỵ). Tôi vừa mừng vừa lo. Mừng là vì tôi được trở lại công tác ở quê nhà, sau nhiều năm xa cách, kể từ ngày tập kết ra miền Bắc. Nhưng lo là vì đây là một trường đại học mới được mở chưa bao lâu, hẳn còn phải xây dựng những nền móng ban đầu. Mà kể cũng lạ: hình như “số” tôi là lúc nào cũng phải bắt đầu từ những công việc mới mẻ, từ lúc ở Khoa Ngữ văn Trường ĐHSP Hà Nội, đến Trường ĐHSP Vinh và bây giờ là Trường ĐHSP Quy Nhơn!
Tôi đến Quy Nhơn vào một buổi chiều nắng đẹp đầu năm 1982. Khi lên đường ra miền Bắc vào cuối năm 1954, tôi xuống tàu chính tại cảng Quy Nhơn, và giờ đây trở về miền Nam, tôi lại đến đúng nơi này: một vòng đời dài hơn 25 năm đã khép lại để bắt đầu một chặng đường mới!”.
NGND.PGS. Lê Hoài Nam đón tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh về thăm Trường ĐH Quy Nhơn ngày 23.02.1989
Trường ĐHSP Quy Nhơn bấy giờ trong cảm nhận ban đầu của Thầy là một ngôi trường “còn nhỏ bé, nhưng được tiếng là đẹp. Đẹp không phải vì có những tòa nhà đồ sộ, mà đẹp vì khung cảnh rất… nên thơ. Trước mặt trường là biển Đông bao la xanh ngắt; trong khuôn viên trường là những hàng dừa xanh mướt, những đêm trăng sáng loang loáng ánh vàng huyền ảo. Và còn đẹp là vì phần lớn đội ngũ giảng viên còn ở tuổi xanh đang hồ hởi chung tay xây dựng mái trường thân yêu…”.
Lãnh đạo một trường đại học mới thành lập chưa đầy 5 năm, trong giai đoạn đất nước vừa mới thống nhất, còn gặp nhiều khó khăn, NGND. PGS. Lê Hoài Nam phải quan tâm, lo lắng “xây dựng những nền móng ban đầu”. Thầy kể lại: “Mới ra đời, tuy còn non trẻ, nhưng Trường ĐHSP Quy Nhơn đã gánh vác trách nhiệm đào tạo giáo viên THPT cho cả một vùng rộng lớn gồm các tỉnh từ Quảng Nam đến Phú Yên, và cả các tỉnh Tây Nguyên, tức là đã đóng vai trò một đại học vùng (Hiện nay cả nước có 3 đại học vùng và 5 trường đại học vùng). Để giải quyết tình trạng rất thiếu giáo viên dạy các môn Kỹ thuật công nghiệp, Kỹ thuật nông nghiệp, Chính trị, Trường đã mở các chuyên ngành này ghép vào các chuyên ngành Vật lý, Sinh học, Lịch sử, hình thành các khoa Lý - Kỹ thuật công nghiệp, Sinh - Kỹ thuật nông nghiệp và Sử - Chính trị. Đó là một sáng tạo của Nhà trường.”.
Trong hơn một thập niên đầu xây dựng (1977-1990), sự nghiệp phát triển Nhà trường chủ yếu gắn với tên tuổi của NGND. PGS. Lê Hoài Nam. Giai đoạn này Nhà trường chỉ tập trung đào tạo 5 ngành sư phạm: Toán, Văn, Sử - Chính trị, Sinh - Kỹ thuật nông nghiệp và Lý - Kỹ thuật công nghiệp, với quy mô khoảng 4.000 sinh viên. Đội ngũ công chức, viên chức có 365 người, trong đó có 189 giảng viên (1 PGS, 9 PTS, 88 Sau đại học). Trong số các thế hệ cựu sinh viên được Nhà trường đào tạo trong giai đoạn này, hiện có nhiều sinh viên đã và đang giữ những cương vị chủ chốt quan trọng ở Trung ương và địa phương; nhiều người được bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư - Giảng viên cao cấp; đặc biệt có người được tôn vinh vào top 100 nhà khoa học châu Á. Với kết quả đào tạo trong hơn một thập niên đầu, Nhà trường đã hoàn thành xuất sắc “trách nhiệm đào tạo giáo viên THPT cho cả một vùng rộng lớn gồm các tỉnh từ Quảng Nam đến Phú Yên, và cả các tỉnh Tây Nguyên”, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong thời kỳ mới xây dựng và phát triển đất nước sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
NGND.PGS. Lê Hoài Nam dự kỉ niệm 35 năm ngày truyền thống Trường ĐH Quy Nhơn
Tháng 12 năm 2012, về dự kỷ niệm 35 năm ngày truyền thống Nhà trường, NGND. PGS. Lê Hoài Nam vui mừng bày tỏ: “35 năm đã trôi qua. Thời gian đó đối với lịch sử xây dựng và phát triển của một trường đại học chưa phải là dài, nhưng nó đã đủ để diễn ra bao biến đổi diệu kỳ của Nhà trường. Từ một cơ sở đào tạo khiêm tốn, nay đã trở thành một trường đại học khá đồ sộ; từ chỗ chỉ đào tạo một ngành sư phạm duy nhất nay đã mở rộng đến các ngành khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, công nghệ - kỹ thuật, kinh doanh và quản lý, với một đội ngũ cán bộ, nhân viên đông đảo, riêng đội ngũ giảng viên đông gấp 3 lần, trong đó giảng viên có trình độ Phó Giáo sư tăng gấp 8 lần, Tiến sĩ tăng hơn 10 lần, Thạc sĩ tăng hơn 5 lần, và với quy mô đào tạo chỉ kể hệ chính quy lớn gấp 4 lần”.
Thầy cũng khẳng định và không quên nhắc nhở các thế hệ thầy trò chúng ta hôm nay, rằng: “Đó là thành quả của công sức tổng hợp nhiều thế hệ cô giáo, thầy giáo và cán bộ nhân viên cùng sinh viên nhà trường tạo ra. Trong niềm vui hôm nay, chúng ta không thể không nhớ đến những gian khổ mà lớp người đã đặt những viên gạch đầu tiên để xây dựng cơ nghiệp ngày nay đã trải qua. Những “khai quốc công thần” ấy nay đều đã về hưu, và có một số đã ra người thiên cổ, trong đó có đồng chí Bí thư Đảng ủy đầu tiên Trần Văn Thận - một người hết lòng tận tụy vì công việc…”.
Và hôm nay, trong “một số đã ra người thiên cổ” có Nhà giáo Nhân dân Lê Hoài Nam - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐHSP Quy Nhơn - một người luôn hết lòng tận tụy và tâm huyết xây đắp những nền móng ban đầu cho cơ nghiệp Nhà trường ngày nay!...
Tưởng nhớ và tri ân sâu sắc công lao to lớn của Thầy, thầy và trò Trường Đại học Quy Nhơn sẽ nguyện tiếp tục nỗ lực phấn đấu hơn nữa để xứng đáng với lời căn dặn và niền tin kỳ vọng của Thầy: “Từ phát triển chủ yếu theo chiều rộng, chuyển sang phát triển chủ yếu theo chiều sâu, hẳn là một quá trình khó khăn, phức tạp. Nhưng với quyết tâm cao và sự đoàn kết nhất trí của đội ngũ cán bộ, nhân viên, giảng viên của Nhà trường, với truyền thống vượt khó khăn, mạnh dạn, sáng tạo của Nhà trường, chúng ta có thể tin chắc rằng Trường ĐH Quy Nhơn sẽ tiếp tục vững vàng đi lên, hoàn thành tốt đẹp mọi nhiệm vụ được đặt ra.”