Chiều ngày 23/4/2021 tại Trường Đại học Quy Nhơn đã diễn ra buổi Toạ đàm với chủ đề “Các khoa học Toán học trong thế kỷ 21 và Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021-2030”. Tọa đàm nhằm giúp hiểu rõ vai trò của Toán học trong cuộc CMCN 4.0, qua đó thay đổi nhận thức của xã hội về Toán học và ứng dụng trong cuộc sống, trong giáo dục, khoa học và công nghệ.
Diễn giả chính của buổi Toạ đàm là PGS.TS. Lê Minh Hà, Giám đốc điều hành Viện nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM). Đến tham dự chương trình có PGS.TS. Đỗ Ngọc Mỹ - Hiệu trưởng Nhà trường, PGS.TS. Đinh Thanh Đức - Nguyên Phó hiệu trưởng, PGS.TS. Lê Công Trình - Trưởng Khoa Toán và Thống kê, Thầy Trần Văn Năng - Phó trưởng phòng giáo dục trung học (Sở GD-ĐT Bình Định) cùng giảng viên Khoa Toán và Thống kê, Khoa Sư phạm, sinh viên ngành Toán ứng dụng và ngành Sư phạm Toán học.
Tại buổi tọa đàm, PGS.TS. Lê Minh Hà đã giải thích về khái niệm “Khoa học Toán học (Mathematical Sciences – MS)”, MS bao gồm toán học lý thuyết và toán ứng dụng, cùng với thống kê và vận trù học và mở rộng tới cả các lĩnh vực khác có tính chất toán học như tin học lý thuyết. Các nhánh lý thuyết của nhiều lĩnh vực khác, ví dụ như sinh học, sinh thái học, kỹ thuật, kinh tế, … cũng được hợp nhất một cách liền mạch với MS (theo “Renewing U.S. Mathematics: A Plan for the 1990s”)
Nhiều định hướng nghề nghiệp sử dụng MS (không chỉ ngành Toán) cần thay đổi các chương trình đào tạo bậc đại học và sau đại học để đáp ứng sự thay đổi. Có hai động lực chính cho sự phát triển của MS. Thứ nhất là Tính toán (Computation) và thứ hai là Dữ liệu lớn (Big Data). Đặc biệt, 01 trong 05 thách thức lớn trong Toán học hiện nay là Khoa học dữ liệu (Data Sciences).

PGS.TS. Lê Minh Hà đã dẫn ra các kết luận quan trọng để khẳng định vai trò của Khoa học toán học ngày càng gắn kết chặt chẽ và trở thành bộ phận của nhiều nghiên cứu trong sinh học, y học, khoa học xã hội, kinh doanh, thiết kế, nghiên cứu khí hậu, tài chính, vật liệu mới.
PGS.TS. Lê Minh Hà cho biết Việt Nam đang nỗ lực để không bỏ lỡ thời cơ bắt kịp các nước phát triển trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Vì vậy, Chính phủ cũng rất quan tâm đến việc đầu tư cho Toán học để tạo nền tảng và động lực cho sự phát triển của giáo dục, khoa học và công nghệ nước nhà, cụ thể là “Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021-2030”. Chương trình đặt ra mục tiêu chung là tiếp tục phát triển Toán học Việt Nam bền vững và mạnh mẽ về mọi mặt: nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo, tương xứng với tiềm năng trí tuệ của con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của đất nước trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; đưa Toán học trở thành một bộ phận hữu cơ trong sự phát triển chung của khoa học, công nghệ và kinh tế - xã hội; nâng cao vị thế của Toán học Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

PGS.TS. Lê Minh Hà phát biểu tại tọa đàm

Để đạt được những mục tiêu trên, một trong những giải pháp quan trọng đó là xây dựng, củng cố và phát triển Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM) và 03 trung tâm nghiên cứu, ứng dụng Toán học mạnh của Việt Nam, làm hạt nhân phát triển Toán học và ứng dụng Toán học ở ba miền Bắc, Trung, Nam, bao gồm: Khoa Toán-Cơ-Tin học (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội), Khoa Toán và Thống kê (Trường Đại học Quy Nhơn) và Khoa Toán-Tin (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP Hồ Chí Minh).
Một số nội dung chính hỗ trợ cho 03 khoa toán mạnh là: Tổ chức các hoạt động nâng cao năng lực giảng viên, đặc biệt là giảng viên trẻ; Hỗ trợ phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh; Thúc đẩy nghiên cứu khoa học sinh viên; Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu và đào tạo; Củng cố và xây dựng mới các chương trình đào tạo tài năng, chương trình định hướng ứng dụng; Xây dựng hệ thống tài liệu, học liệu, phần mềm, cổng thông tin,... phục vụ nghiên cứu và giảng dạy; Triển khai chương trình kết nối cộng đồng với các trường phổ thông nhằm quảng bá Toán học và bồi dưỡng, xây dựng nguồn nhân lực ngành Toán.

MS vào năm 1990

MS năm 2013

Phát biểu tại Tọa đàm, PGS.TS. Đỗ Ngọc Mỹ cảm ơn VIASM đã luôn đồng hành và ủng hộ ngành Toán của Trường Đại học Quy Nhơn. Nhà trường sẽ hỗ trợ những điều kiện tốt nhất để Khoa Toán và Thống kê tiếp tục phát triển mạnh mẽ, xứng đáng là 01 trong 03 khoa toán mạnh của cả nước. Hiệu trưởng mong muốn với thế mạnh của ngành Toán và đội ngũ giảng viên Toán có trình độ chuyên môn cao của Nhà trường, Toán học sẽ là nền tảng và lan toả đến các ngành đào tạo khác trong trường nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học và sau đại học, góp phần đào tạo nguồn nhân lực có trình độ và chất lượng cao, phục vụ cho sự phát triển bền vững của tỉnh Bình Định nói riêng và cả khu vực Miền Trung - Tây Nguyên nói chung.

PGS.TS. Đỗ Ngọc Mỹ, Hiệu trưởng Trường Đại học Quy Nhơn

Buổi tọa đàm đã tổng hợp nhiều ý kiến, đề xuất, góp ý của các giảng viên, sinh viên nhằm hỗ trợ Chương trình giai đoạn 2021-2030 cho Khoa Toán và Thống kê được hiệu quả và thiết thực. Đặc biệt là chú trọng đầu tư cho sinh viên ngành Toán ứng dụng (chuyên ngành Khoa học dữ liệu) và ngành Sư phạm Toán học của Trường Đại học Quy Nhơn trong quá trình đào tạo và nghiên cứu.

Nguyễn Ngọc Quốc Thương
CT